حصار شادمان در تاریخ امیران منغیتیۀ بخارای استاد صدرالدین عینی

تاریخ امیران منغیتیۀ بخارا (۱۹۳۲م) یکی از اثرهای مشهور تاریخی صدرالدین عینی است که معلومات پرقیمتی دربارۀ تاریخ حصار شادمان به دست می دهد. این مقاله به تبیین بخش هایی از این اثر که در آن راجع به حصار شادمان و وقایع مهم تاریخی آن بحث شده، پرداخته است. خدمت برجستۀ عینی در این اثر آن است که راجع به شرح حال امیر عبدالرحمن خان، پادشاه افغانستان که در زمان امیرمظفر به بخارا و ترکستان پناه برده بود، معلومات داده و از اثر ترجمه حال او موسوم به تاج التواریخ بسیار نکته های اساسی را استفاده کرده است. اثر یادشده تاریخ مملکت افغانستان را در ضمنِ تاریخ مهاجرت عبدالله خان دربر گرفته، ازجمله مؤلف مهاجرت خود را به بخارا و ترکستان بیان کرده و دربارۀ کشتار مظفرخان در حصار شادمان اطلات مفیدی به دست داده است. صدرالدین عینی نیز در اثرش راجع به آخرین امیر منغیتیه، سیدامیر عالم خان، به طور مفصل سخن گفته است. نگارندۀ این مقاله پس از بررسی  مطالب موجود دربارۀ حصار شادمان در تاریخ امیران منغیتیۀ بخارا به این نتیجه رسیده است که در دوام ۱۶۸ سال حکمرانی امیران مغنیتیه در بخارا، حصار شادمان بارها دست به دست گشته، قتل و غارت مردم محلی بی اندازه بوده و رعیت با حالی تباه حیات به سر برده است.